Zdrowie psychiczne ciągle jest zapomnianym i zmarginalizowanym obszarem zdrowia publicznego. Nie należy w świadomości społecznej do wartości publicznych, nie jest przedmiotem jakiejkolwiek świadomej, długofalowej i konsekwentnej polityki państwa, choć statystyki alarmują, że kondycja zdrowia psychicznego Polaków dramatycznie pogarsza się. Według ostrożnych szacunków problemy ze zdrowiem psychicznym mogą dotyczyć w różnym stopniu, trwale lub okresowo nawet 8 mln. Polaków.

W świadomości społecznej Polaków, zdrowie psychiczne jest ciągle synonimem braku choroby psychicznej, paradoksalnie jest kojarzone odwrotnie – nie ze zdrowiem, a z zaburzeniami psychicznymi.

Kto z nas interpretuje zdrowie psychiczne, jako stan optymalnego funkcjonowania, wykorzystywania całego potencjału, zdolności, zasobów odpornościowych, stan, w którym dobrze sobie radzimy ze stresogennymi czynnikami, przeciwnościami losu, jesteśmy produktywni i zadowoleni z funkcjonowania społecznego oraz jakości naszego życia? Kto z nas myśli o zdrowiu psychicznym w kategoriach, że trzeba je wzmacniać i należy o nie dbać, w takim samym stopniu, jak o zdrowie fizyczne, bo nie ma zdrowia bez zdrowia psychicznego? Kto z nas zastanawia się, czy mechanizmy funkcjonowania, jakimi się posługujemy pełniąc różne role społeczne i dotychczasowy styl życia nie są dysfunkcjonalne i nie są zagrożeniem dla naszego zdrowia psychicznego? Kto wreszcie z decydentów rozumie, że zdrowie psychiczne obywateli jest dobrem ogólnymi i zasadniczym czynnikiem rozwoju gospodarczego, ponieważ koszty bezpośrednie i pośrednie jego braku są najwyższymi wśród innych schorzeń?

Brak edukacji społecznej w zakresie zdrowia psychicznego powoduje, że jesteśmy, jak dziecko we mgle, dryfujemy w łupince, na coraz bardziej wzburzonym morzu, nie mamy kamizelek ratunkowych, a statystki alarmują o sztormie – dramatycznie pogarszającej się kondycji zdrowia psychicznego w Polsce. Wszyscy wiemy, czym jest pierwsza pomoc w razie wypadków, urazu, nagłego ataku choroby – jej celem jest ochrona życia lub zdrowia, zminimalizowanie niekorzystnych następstw, zanim możliwe będzie udzielenie specjalistycznej pomocy medycznej. Wszyscy mamy świadomość znaczenia nauczania umiejętności pierwszej pomocy, a dowodami są poruszające wyobraźnię i serce doniesienia prasowe o tym, że kilkuletnie dzieci wiedzą, jak należy postępować i ratują życie swoim bliskim.

Niestety w Polsce ciągle nie mamy świadomości, że równie ważna, ratująca zdrowie, a często i życie jest pomoc psychologiczna. W najlepszym razie kojarzy się ona nam z interwencją kryzysową w zdarzeniach traumatycznych, katastrofach i wypadkach, ze świadczeniem jej wyłącznie przez specjalistów w przypadku poważnych zaburzeń psychicznych.

W Polsce ciągle jeszcze nie ma świadomości społecznej, że pomoc psychologiczna ma swoje głębokie uzasadnienie w znacznie szerszym kontekście. Kiedy wspominam o zdrowiu psychicznym najczęściej otrzymuję odpowiedź „mnie to nie dotyczy, ja nie jestem chory psychicznie”. Problemy psychologiczne i zaburzenia psychiczne są głęboko społecznie obarczone wstydem i stygmatyzacją, co sprawia, że dotarcie do lekarza psychiatry czy psychologa graniczy z cudem i wymaga ogromnej odwagi. Ma to oczywiście wymierne skutki, ponieważ pacjenci zdecydowanie za późno zgłaszają się po pomoc do specjalistów i wówczas, w wyniku nasilonych objawów, często wymagają leczenia szpitalnego, którego można było uniknąć. Skutkiem tego wypadają z aktywnego życia edukacyjnego, zawodowego i społecznego, a powrót do pełnionych ról jest bardzo trudny. Tak trudny, że może sprzyjać procesowi marginalizacji społecznej i efektem zamkniętego koła nasilać objawy i prowadzić np. do kolejnych hospitalizacji. Wyniki badań naukowych wyraźnie wskazują na pozytywną zależność: im wcześniej skorzystamy z profesjonalnej opieki, leczenia farmakologicznego, psychoterapeutycznego, tym lepsze rokowania w przyszłości.