Jednym z pasożytów, które często występują u ludzi, jest nużeniec, który wywołuje chorobę zwaną nużycą. Problem najczęściej dotyczy osób starszych i pacjentów z obniżoną odpornością i osłabionym organizmem czy z problemami skórnymi. Objawy nużycy mogą być dokuczliwe, jednak bardzo łatwo pomylić je z symptomami innych schorzeń, przez co dolegliwość często bywa błędnie diagnozowana. Jak objawia się nużyca i jak ją zdiagnozować?
Nużeniec – czym jest i jak można się zarazić?
Powszechnie występującymi pasożytami człowieka są nużeńce, które najczęściej atakują osoby dorosłe. Nużeniec wywołuje chorobę określaną jako nużyca lub demodekoza. Wyróżnić można nużeńca ludzkiego oraz nużeńca krótkiego. Nużeniec jest stawonogiem o niewielkich wymiarach, który za swoje miejsce bytowania najchętniej wybiera gruczoły łojowe i mieszki włosowe. Najczęściej nużeńce występują w okolicach twarzy, skóry głowy, brwi, rzęs oraz przewodów słuchowych. Pokarmem nużeńca jest łój i komórki nabłonka.
O zarażenie nużeńcem ludzkim wcale nie jest trudno. Pasożyt ten bytuje niemal na całym świecie, a jego jaja bardzo łatwo przenoszą się z człowieka na człowieka. Nużeńcem zarazić można się nie tylko poprzez bezpośredni kontakt z nosicielem, ale też przez korzystanie z tych samych rzeczy, co osoba chora (np. ubrania, pościel, ręczniki czy kosmetyki). Zarazić można się nawet w czasie przebywania w jednym pomieszczeniu z osobą chorą. Większe ryzyko zachorowania mają osoby starsze – nużyca rzadko dotyczy dzieci, natomiast często pojawia się u seniorów, osób z obniżoną odpornością, pacjentów osłabionych chorobami lub stresem czy u osób zmagających się z problemami skórnymi. Bardzo łatwo również o zarażenie nużeńcem u kosmetyczki czy fryzjera.
Jakie są objawy nużycy?
Objawy nużycy bardzo często mylone są z innymi schorzeniami. U pacjentów o słabszej odporności pojawiać mogą się dolegliwości związane z miejscowymi reakcjami zapalnymi, w tym wykwity w postaci krostek lub grudek albo wypryski. Nużyca objawia się często też lekkim świądem, poza tym może wiązać się z zapaleniem mieszków włosowych rzęs czy ze stanami zapalnymi gruczołów brzegów powiek. W miarę nasilenia choroby może dochodzić do nadmiernego wypadania rzęs bądź szeregu nieprzyjemnych objawów zespołu suchego oka. Zanim jednak pacjent zastosuje leki na nużeńca, powinien skonsultować się z lekarzem w celu postawienia prawidłowej diagnozy.
Nużyca często mylona jest z alergią, chorobami skóry oraz chorobami oczu. Często schorzenie błędnie diagnozuje się jako zapalenie spojówek o podłożu alergicznym, wirusowym lub bakteryjnym. Niekiedy myli się nużycę również z łojotokowym zapaleniem skóry lub z wypryskiem.
Jak sprawdzić, czy mam nużeńca?
W przypadku objawów sugerujących zakażenie nużeńcem ludzkim najlepiej skonsultować się z lekarzem. Ze względu na to, że pasożyt bytuje na skórze, najlepiej w tym przypadku skonsultować się z dermatologiem lub okulistą, jeśli problem dotyczy okolic oczu i rzęs.
Diagnostyka w przypadku podejrzenia zarażenia nużeńcem polega na pobraniu próbki z miejsca, gdzie prawdopodobnie pasożyt bytuje. W związku z tym pobierane są od pacjenta np. zeskrobiny naskórka, wydzieliny gruczołów bądź rzęsy wraz z cebulkami. Przed pobraniem próbki nie powinno się stosować kosmetyków. Pobraną próbkę następnie specjalista bada pod mikroskopem, poszukując dorosłych osobników lub jaj pasożyta. Wynik dostępny jest zazwyczaj szybko. W przypadku potwierdzenia nużycy dobrze również przebadać pozostałych domowników, nawet jeśli są bezobjawowi.
Nużeniec – leczenie
Terapia nużycy nie jest łatwa i zazwyczaj trwa dość długo. Wymaga cierpliwości i przestrzegania zaleceń lekarza. Bardzo ważne, by leczenie nużycy zacząć możliwie jak najszybciej, gdyż z czasem choroba może postępować, a jej terapia może być trudniejsza i może wymagać więcej czasu. Oprócz leczenia wskazanego przez lekarza stosować można preparaty wspomagające terapię, ułatwiające zachowanie higieny oraz łagodzące objawy stanu zapalnego. W przypadku nużeńca bytującego w okolicach oczu stosuje się najczęściej specjalne krople do oczu. Pomocnym rozwiązaniem są również specjalne chusteczki na nużeńca, które wykorzystać można do pielęgnacji powiek i okolic oczu. Takie chusteczki stosować można nie tylko wspomagająco przy leczeniu nużycy, ale też w jej prewencji.
Przy leczeniu nużycy i profilaktyce wykorzystać można również płyn na nużeńca z łagodzącym aloesem, D-pantenolem czy kwasem hialuronowym. Polecane składniki płynów na nużeńca to również alantoina czy ekstrakty ze świetlika lekarskiego i zielonej herbaty. Dobrym rozwiązaniem może być również dodatek probiotyku, który wspomoże odbudowę bariery ochronnej skóry. Do innych środków wspomagających walkę z tym pasożytem skóry zaliczyć można żele i toniki, a także specjalistyczne kremy i maści do twarzy. Lekarz przy terapii może zaproponować również inne środki, na które pasożyt jest wrażliwy. Bardzo ważne jest przy terapii jednoczesne wspomaganie odporności pacjenta, a także pilnowanie prawidłowej higieny osobistej i higieny otoczenia.
