Opiniowanie sądowo-psychiatryczne i sądowo-psychologiczne na potrzeby postępowania sądowego należy do biegłych sądowych, lekarzy psychiatrów i psychologów klinicznych. Kodeks postępowania karnego dopuszcza możliwość zwrócenia się o opinię do instytucji naukowej lub specjalistycznej, jednak na pierwszym miejscu stawia możliwość zasięgnięcia opinii biegłego psychiatry i psychologa klinicznego.

Biegły psycholog sądowy i psychiatra

Zazwyczaj opinia sądowo-psychiatryczna na użytek postępowania sądowego jest opinią biegłego lekarza psychiatry i biegłego psychologa klinicznego. Biegli mogą wydać odrębne opinie, jak również może to być kompleksowa opinia psychiatryczno-psychologiczna. Za najbardziej optymalny wariant uznaje się konieczność współpracy biegłych psychologa i psychiatry. Zaletą takiego postępowania jest zachowanie jednolitości metodologicznej w diagnozowaniu stanu psychicznego i formułowaniu opinii.

Opiniowanie psychiatryczno-sądowe i psychologiczno-sądowe dotyczy opiniowania w sprawach karnych i cywilnych.

Opiniowanie sądowo-psychiatryczne i psychologiczne w sprawach karnych

Dotyczy:

Poczytalności w znacznym stopniu ograniczonej i niepoczytalności osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa. Obowiązkiem biegłego jest potwierdzenie lub zaprzeczenie obecności choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznej i odniesienie się do kwestii rozpoznania znaczenia czynu lub pokierowania swoim postępowaniem w chwili popełnienia czynu.
Popełnienie przestępstwa w stanie silnego wzburzenia, które podlega mniejszej karze. Biegły psycholog ocenia poczytalność związaną ze stanem silnego wzburzenia.
Ocena pobudek sprawcy przestępstwa.
Ocena wiarygodności zeznań. Ocena zdolności świadka do prawidłowego postrzegania, zapamiętywania postrzegań i odtwarzania.
Zastosowania środków zabezpieczających wobec osób chorych psychicznie i osób niepoczytalnych.
Opiniowania w sprawach nieletnich, którzy popadli w konflikt z prawem bądź z zasadami współżycia społecznego. Badanie ma na celu ocenę stanu zdrowia psychicznego nieletniego w chwili dokonania czynu zabronionego i zdecydowanie o ewentualnej potrzebie zastosowania wobec niego odpowiednich środków leczniczo-wychowawczych.
Opiniowanie w stanach upicia alkoholowego np. dotyczy analizy obrazu i podłoża psychopatologicznego upicia w czasie popełnienia czynu np.: czy ma podłoże organiczne, atypowe, co może mieć decydujące znaczenia dla poczytalności.

Psychiatra sądowy – opiniowanie w sprawach cywilnych

Biegły psycholog i psychiatra w sprawach cywilnych najczęściej ocenia zdolność do działań prawych w różnych stanach psychicznych. Od sprawności psychicznej, bowiem zależy: ocena skutków prawnych podjętych przez osobę czynności prawnych, możliwość funkcjonowania w określonych sytuacjach społecznych i prawnych oraz prowadzenie własnych spraw w obrocie cywilnoprawnym. Każdy człowiek od chwili urodzenia ma zdolność prawną. Możliwe jest ograniczenie zdolności prawnej. Dotyczy ono wyłącznie określonych rodzajów praw i obowiązków np. pozbawienia praw rodzicielskich.

Biegły psychiatra sądowy i orzeczenie o ubezwłasnowolnieniu

Pełną zdolność do czynności prawnych nabywa się w chwili uzyskania pełnoletności. Nie mają zdolności do czynności prawnej osoby, które nie ukończyły 13 lat i ubezwłasnowolnione całkowicie. Opiniowanie psychiatryczno-psychologiczne może dotyczyć zdolności do kierowania swoim postępowaniem, orzeczenia o ubezwłasnowolnieniu częściowym lub całkowitym. Podstawą ubezwłasnowolnienia może być potrzeba ochrony osoby, której ubezwłasnowolnienie ma dotyczyć np. ochrony majątku lub załatwianiu jej spraw osobistych. Ani choroba psychiczna, ani upośledzenie umysłowe nie wpływają bezpośrednio na zdolność do czynności prawnych i nie przesądzają o ubezwłasnowolnieniu.

Biegły psycholog i psychiatra sądowy – oświadczenie woli

Opiniowanie psychiatryczno-psychologiczne dotyczące oświadczenia woli, zdolności do świadomego powzięcia decyzji i oceniające psychiczną swobodę działania. Złożenie oświadczenia woli jest podstawą wszelkich działań prawnych np. zawieranie umów, zaciąganie zobowiązań niematerialnych typu zawarcie związku małżeńskiego oraz sporządzanie testamentu. Istnieją sytuacje, w których może wystąpić wada oświadczenia woli, stany faktyczne uzasadniające pozbawienie oświadczenia woli skuteczności prawnej (nieważności). Oznacza to, że brak świadomości lub brak swobody w wyrażeniu woli i powzięciu decyzji powoduje, że bezwzględnie nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę. Dotyczy to szczególnie choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego lub innego zaburzenia czynności psychicznych nawet, jeśli jest ono przejściowe. Brak świadomości nie oznacza dosłownie utraty świadomości, charakteryzuje się brakiem rozeznania, niemożności zrozumienia własnych działań i innych, jest niezdawaniem sobie sprawy ze znaczenia postępowania. Zadaniem biegłego psychiatry i psychologa jest ocena, czy osoba mogła świadomie i swobodnie podjąć określoną decyzję i wyrazić swoją wolę. Są to najczęstsze pytania stawiane przez sąd w sprawach testamentowych.

Opinia biegłego psychiatry i psychologa w sprawach małżeńskich

Opiniowanie psychiatryczno-psychologiczne może dotyczyć zawarcia małżeństwa bądź jego unieważnienia w kontekście zdolności do zawarcia małżeństwa, które podlega regulacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, i jest związane z chorobą psychiczną bądź upośledzeniem. Może dotyczyć rozwodu, na przykład w sytuacji trwałego i zupełnego rozkładu pożycia będącego wynikiem długotrwałej i poważnej choroby psychicznej.

Opiniowanie psychiatryczno-psychologiczne w przypadku postępowania sądowego w sprawach rodzinnych i opiekuńczych.

Sądy Rodzinne i Opiekuńcze mają ustawowy obowiązek zwracania się do biegłego psychologa sądowego w sprawach dotyczących osób małoletnich, poniżej 18 roku życia. Opiniowanie w sprawach rodzinnych i opiekuńczych jest kompleksową diagnozą systemu rodzinnego. Zazwyczaj dotyczy spraw rozwodowych np.:

Czy orzeczenie o rozwodzie nie zagrozi dobru dziecka.
Uregulowanie władzy rodzicielskiej w związku z rozwodem rodziców, który z rodziców lepiej będzie wykonywał władzę rodzicielską.
Ograniczenia lub pozbawienia władzy rodzicielskiej. Przywrócenie władzy rodzicielskiej
Sposobu uregulowania kontaktów z drugim rodzicem lub innymi osobami, jak mają przebiegać kontakty dziecka z rodzicem niesprawującym nad nim pieczy i władzy. Czy dla dobra dzieci można dopuścić do ich rozdzielenia.
Ocena kompetencji wychowawczych rodziców, kwalifikacji kandydatów do pełnienia określonej roli lub wywiązywania się z obowiązków w sprawie dotyczącej pieczy zastępczej.
Ocena więzi uczuciowej między dzieckiem a określonymi członkami rodziny
Czy dziecko jest lub było obiektem manipulacji jednego z rodziców.
Oceny zdolności przedstawienia przez dziecko w sądzie swoich oczekiwań.

Sąd i Prokurator może zwrócić się do psychologa sądowego w celu przeprowadzenia postępowania mediacyjnego, w celu ugodowego i satysfakcjonującego obie strony rozwiązania zaistniałego konfliktu karnego lub w sprawach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego.

Współpraca z Kancelarią Prawną

W celu uzyskania wsparcia prawnego proponujemy usługi Kancelarii Prawnej, z którą współpracujemy od wielu lat. Możesz uzyskać kompleksową, wszechstronną i efektywną opiekę prawniczą między innymi w takich spawach jak:

• przygotowanie pozwu o rozwód i separację, wyjaśnienie kwestii zawinienia i jego konsekwencje, analiza sytuacji prawnej i faktycznej rodziny,
• przygotowanie pozwu oraz porad prawnych w sprawach o alimenty, podwyższenie alimentów, obniżenie alimentów czy wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego,
• przygotowanie pozwu i pism procesowych a także porady w sprawach dotyczących kontaktów z dziećmi, ich zakresu, sposobu i miejsca wykonywania, zmian w zakresie dotychczasowych rozstrzygnięć, wnioski zmierzające do przymusowej realizacji kontaktów oraz o zagrożenie karą za brak ich realizacji,
• przygotowanie wniosku oraz pisma w sprawach podziału majątku wspólnego małżonków, ustalanie składników majątku wspólnego stron, doradztwo w kwestiach rozdzielności majątkowej, wzajemnych rozliczeń małżonków w tym rozliczenia nakładów i wydatków.
• jeśli jesteś w trakcie kryzysu rodzinnego, mediacja może być alternatywą dla rozstrzygnięcia sporu przez sędziego – mediacja daje stronom szybszą i mniej kosztowną drogę do ustalenia konsensusu i prawnicy mogę Cię tu też reprezentować. W przypadku, gdy polubowne środki zawiodą, reprezentujemy strony przed sądem.