Chorobliwa obawa przed przytyciem
Co to jest bulimia?
Bulimia jest określana, jako żarłoczność psychiczna i należy obok jadłowstrętu psychicznego – anoreksji do zaburzeń odżywiania. Jest chorobliwą obawą przed przytyciem. Bulimia charakteryzuje się okresowymi napadami obżarstwa, przyjmowaniem pokarmów z reguły wysoko kalorycznych, utratą kontroli jego ilości oraz nadmierną kontrolą masy ciała. Dotyka przede wszystkim młode kobiety w wieku około 18 – 25 lat, choć występuje również w młodszym i starszym wieku.
Bulimia może mieć charakter zespołu napadowego objadania się lub zespołu nocnego objadania się. Zazwyczaj jedzenie pokarmów odbywa się w ukryciu, towarzyszy temu poczucie winy, wyrzuty sumienia i wstyd. Utrata kontroli nad jedzeniem powoduje, że pacjenci mogą przyjmować jednorazowo od kilkunastu do kilkudziesięciu tysięcy kalorii.
Pacjenci stosują różne metody, aby przeciwdziałać skutkom nadmiernego przyjmowania pokarmów np. prowokowanie wymiotów, środki przeczyszczające, intensywne ćwiczenia fizyczne, wszystko to ma zapobiegać nadmiernemu przyrostowi wagi, zmniejszać poczucie winy i wstydu. Metody te mogą prowadzić do wielu poważnych i groźnych dla zdrowia powikłań somatycznych. W wyniku wymiotów i prowokowaniu biegunek istnieje zagrożenie zaburzeń elektrolitowych, niedoboru potasu, fosforu i chloru, zaburzeń rytmu serca i krążenia, oraz spadek ciśnienia krwi, osłabienie mięśni, napady padaczki, tężyczka, obrzęk ślinianek, próchnica i nadżerki zębów, owrzodzenia jamy ustnej, gardła i przełyku, torbiele jajników, niedokrwistość, nieregularność cyklu miesiączkowego, obniżona temperatura ciała oraz w konsekwencji dochodzi do zagrażającego zdrowiu i życiu znacznego spadku masy ciała.
Objawy bulimii
- Stałe zaabsorbowanie jedzeniem, epizody żarłoczności, które polegają na pochłanianiu olbrzymich ilości jedzenia w krótkim czasie np. w 2 godziny ( dla większości osób nie jest możliwe zjedzenie tak dużej ilości pożywienia w tak krótkim czasie).
- Poczucie braku kontroli nad jedzeniem, poczucie, że nie można przestać jeść, zapanować nad jedzeniem i sposobem jedzenia.
- Chorobliwa obawa przed otyłością.
- Zakreślanie nieprzekraczalnych granic masy ciała, często poniżej wagi przed chorobowej czy uważanej za bezpieczną przez lekarza.
- Mogą występować epizody jadłowstrętu psychicznego – anoreksji.
- Przeciwdziałanie skutkom jedzenia i stosowanie takich metod jak np. prowokowanie wymiotów, nadużywanie środków przeczyszczających, okresowe głodówki, stosowanie leków tłumiących łaknienie, środków moczopędnych, stosowanie intensywnych ćwiczeń.
- Mogą pojawiać się naprzemiennie fazy wychudzenia i otyłości.
- Samoocena jest wyznaczana poprzez kształt i masę ciała.
- Objawem towarzyszącym bulimii jest depresja, która może prowadzić do prób samobójczych.
Przyczyny bulimii
Zaburzenia odżywiania mają wieloczynnikowe uwarunkowania, należą do nich czynniki biologiczne i osobowościowe, rodzinne i społeczno-kulturowe.
Wśród czynników biologicznych zwraca się uwagę na zaburzenia neuroprzekażnictwa w O.U.N, zwłaszcza serotoniny, jak również znaczenie neuropeptydów, odpowiedzialnych za regulację łaknienia i leptyny – hormonu sytości.
Brak jest danych dotyczących genetycznych uwarunkowań bulimii.
Do czynników indywidualnych sprzyjających rozwojowi zaburzenia należą cechy osobowości z pogranicza (borderline). U podłoża zaburzenia znajduje się dyskomfort emocjonalny związany z poczuciem odrzucenia i osamotnienia, oraz związana z tym potrzeba redukcji napięcia psychicznego. Nadmierne spożywanie pokarmu, w tym przede wszystkim przyjemnych smakowo np. słodyczy może stanowić formę samonagradzania się. Uważa się, że osoby z bulimią mają niską samoocenę i poczucie małej atrakcyjności. Pacjenci cechują się chwiejnością emocjonalną, zaburzoną kontrolą impulsywnych zachowań, niską odpornością na frustrację, tendencją do nadużywania alkoholu i środków psychoaktywnych, oraz samouszkodzeń. Przekarmianie się jest uważane za rodzaj zastępczej gratyfikacji emocjonalnej. Może mieć charakter impulsywnej czynności przymusowej, przed którą nie można się powstrzymać.
Rola czynników rodzinnych jest związana z charakterystyczną cechą rodzin, jaką jest zaburzona struktura rodziny, zatarte granice w podsystemach rodzinnych, tendencja do wiązania dzieci z systemem rodzinnym i problemy indywidualizacji-separacji, co powoduje, że procesy separacyjne zachodzą z dużymi trudnościami.
Znaczenie czynników społeczno-kulturowych w rozwoju zaburzeń odżywiania jest bezsporne, świadczy o tym między innymi bardzo rzadkie występowanie tego zaburzenia w krajach o niskim poziomie dobrobytu i panującego głodu. Wielu badaczy z tego powodu uważa bulimię za chorobę uwarunkowaną kulturowo. Bulimia i anoreksja należą do chorób cywilizacyjnych. Wzorce ciała promowane przez media nasilają lęki związane z akceptacją społeczną i mają wpływ na zaniżoną samoocenę, która staje się zależna od obrazu swojego wyglądu i wagi ciała.
Leczenie bulimii
Ponieważ zaburzenia odżywiania, w tym bulimia mają wieloczynnikową etiopatogenezę, to postępowanie terapeutyczne powinno mieć charakter kompleksowy i wielokierunkowy, biologiczno-psychospołeczny, obejmować poziom stanu somatycznego, aspekt psychologiczny, w tym intrapsychiczny, rodzinny i społeczny. Wczesne rozpoznanie zaburzenia i natychmiastowe podjęcie leczenia zdecydowanie determinuje efektywność leczenia i pozwala na lepsze rokowania. Formy pomocy zależą od stopnia utraty masy ciała, powikłań somatycznych, wieku i czasu trwania zaburzenia, oraz uwarunkowań rodzinnych i sytuacji społecznej. W niektórych przypadkach, gdy jest obserwowany znaczny ubytek masy ciała, w granicach 75– 85% minimalnej wagi ciała i niepełnej motywacji do leczenia, wymagana jest hospitalizacja bądź leczenie w ośrodkach wyspecjalizowanych. Wskazaniem do hospitalizacji jest znaczna częstość napadów objadania się i prowokowania wymiotów ( codziennie, kilka razy dziennie). Zasadniczym podstawowym celem leczenia jest uzyskanie przyrostu masy ciała, poprzez stosowanie określonej diety. W tej fazie leczenia stosuje się metody behawioralno-poznawcze i techniki pracy z ciałem zmierzające do korekty nawyków żywieniowych i zmiany obrazu własnego ciała. Celem terapii poznawczo-behawioralnej jest również zmiana schematów poznawczych, utrwalonych dysfunkcjonalnych przekonań związanych z cechami osobowości, oraz identyfikacja lęku i negatywnych emocji, która leży u podstaw czynników wzmacniających zaburzenie, praca związana z procesem indywidualizacji-separacji, rekonstrukcja i urealnienie aspiracji, ambicji i planów życiowych, wypracowanie sposobów radzenia sobie z tłumioną agresją. Do najczęściej stosowanej psychoterapii należy również psychoterapia psychodynamiczna i interpersonalna. Za niezbędną w leczeniu uznaje się systemową psychoterapię rodzinną, szczególnie w odniesieniu do stosunkowo młodych wiekowo pacjentów. Celem psychoterapii rodzinnej najczęściej jest zmiana dysfunkcjonalnej struktury rodzinnej, granic w podsystemach rodzinnych i uwikłania dziecka w podsystem małżeński, sposobów komunikacji wewnątrzrodzinnej oraz uzyskanie autonomii przez pacjenta.
Leczenie farmakologiczne stosuje się, gdy współwystępują objawy depresyjne, obsesyjno-kompulsywne lub zaburzenia lękowe.
Należy pamiętać, że wzmożony apetyt i wymioty mogą mieć charakter psychogenny i być objawem wielu innych zaburzeń psychicznych np. depresji czy towarzyszyć stanom lękowym, lub występować w przebiegu zaburzeń o podłożu organicznym czy cukrzycy i chorób układu pokarmowego.
Centrum Medyczne Salus Pro Domo w Warszawie proponuje diagnozę i kompleksowe leczenie bulimii.
Przeczytaj więcej na naszym blogu:
