Zajęcia TUS dla dorosłych
Trening umiejętności społecznych rozwija i wzmacnia umiejętności społeczne. Umiejętności społeczne są zdolnością do osiągania pełni własnych możliwości fizycznych, psychicznych i społecznych.
Czym są umiejętności społeczne?
Umiejętności społeczne warunkują utrzymanie dobrego zdrowia psychicznego, mają wpływ na jakość życia, poczucie satysfakcji i w efekcie odczuwanie radości życia.
Umiejętności społeczne można definiować, jako umiejętności, których używamy, kiedy obcujemy z innymi ludźmi, potrzebne są dla skutecznej i satysfakcjonującej interakcji z innymi. Wysokie umiejętności społeczne pozwalają nam uzyskiwać to, na czym nam zależy, realizować plany i ambicje, budować i utrzymywać trwałe relacje z innymi, również partnerskie, rodzicielskie. Wysoki poziom tych kompetencji warunkuje:
- efektywność zachowań w stresogennych sytuacjach
- efektywność zachowań w sytuacjach relacji prywatnych, rodzinnych, zawodowych
- efektywność zachowań w sytuacjach społecznych
- efektywność zachowań w sytuacjach wymagających asertywności.
Umiejętności społeczne – co to takiego?
Umiejętności społeczne to zarówno zachowania werbalne, jak i niewerbalne we wszystkich relacjach społecznych. Ważne jest, nie tylko co mówimy, ale również jak mówimy.
Ważny jest:
- Kontakt wzrokowy
- Ton głosu, modulacja głosu
- Umiejętność słuchania, okazywanie aktywnego słuchania
- Swoboda wyrażania własnego zdania, własnej opinii
- Umiejętność asertywnego stawiania granic
- Umiejętność okazywania empatii, zainteresowania
- Umiejętność kontrolowania emocji i zachowań
Trening umiejętności społecznych dla dorosłych
Trening umiejętności społecznych dla dorosłych jest podstawową metodą psychoterapeutyczną stosowaną wobec osób nieśmiałych, z niską samooceną, z tendencją do izolacji społecznej, niskim poziomem asertywności. Ma swoje uzasadnienie w zaburzeniach osobowości np. lękliwej, unikającej, bierno-zależnej, lękach społecznych, zaburzeniach depresyjno-lękowych. Jest zalecany dla osób rozpoznaniem zaburzeń schizofrenicznych. Jest ważnym elementem psychoterapii osób będących ofiarami przemocy psychicznej i fizycznej, mobbingu. Jest metodą wspierania kompetencji społecznych w każdym obszarze funkcjonowania społecznego; zawodowego, rodzinnego, w pełnieniu ról pracownika, pracodawcy, partnera, męża, rodzica.
Trening umiejętności społecznych swoim zakresem obejmuje wszystkie sfery życia i rozwija umiejętności z zakresu:
- samoświadomości swoich emocji, zachowań, decyzji
- umiejętności nawiązywania i podtrzymywania kontaktów społecznych, zarówno w życiu prywatnym, jak i zawodowym
- sprawnej i skutecznej komunikacji w relacjach interpersonalnych
- rozwiązywania problemów w sytuacjach trudnych,
- radzenia sobie ze stresującymi wydarzeniami życiowymi,
- wzmacniania poczucia własnej wartości,
- wzmacniania asertywność,
- przeciwstawiania się postawom rezygnacyjnym, tendencjom do izolacji i marginalizacji społecznej, wycofywania się z relacji społecznych.
- umiejętności radzenia sobie z emocjami,
- umiejętności samokontroli emocji i zachowań
- umiejętności kontrolowania zachowań, modyfikacja zachowań na bardziej funkcjonalne, lub akceptowane społecznie.
- umiejętności adaptacyjnych
- umiejętności, które wzmacniają kompetencje zawodowe
- umiejętności kompetencji rodzicielskich
Co to jest trening umiejętności społecznych dla dorosłych?
Badacze zajmujący się zagadnieniem zdrowia coraz więcej uwagi poświęcają poszukiwaniu odpowiedzi na pytania:
- Jak zachować zdrowie?
- Co jest powodem poczucia szczęśliwości i zadowolenia?
- Jakie czynniki warunkują utrzymanie dobrostanu psychicznego?
- Jak to się dzieje, że niektórzy zachowują dobry stan zdrowia pomimo działania stresu i czynników patogennych, a inni nie?
- Jak zachować zdrowie w niesprzyjających warunkach?
- Dlaczego osoby z takimi samymi traumatycznymi doświadczeniami życiowymi różnią się między sobą poczuciem zadowolenia i szczęśliwości?
Nie ma przesady w stwierdzeniu, że umiejętności społeczne determinują nasze zdrowie psychiczne i somatyczne, że istnieje korelacja pomiędzy poczuciem szczęśliwości a poziomem umiejętności społecznych. Wysoki poziom umiejętności społecznych obniża ryzyko występowania problemów psychologicznych i zaburzeń psychicznych, a dysfunkcjonalny styl funkcjonowania, radzenia sobie z trudnymi sytuacjami prowokuje problemy ze zdrowiem psychicznym. Umiejętności społeczne należą do czynników psychologicznych sprzyjających zachowaniu dobrego zdrowia, wzmacnia poczucie zadowolenia z życia, optymizm i utrzymanie pogody ducha, pomimo niekorzystnych sytuacji życiowych i traumatycznych doświadczeń.
Za wskaźniki zdrowia psychicznego uważa się właściwości emocjonalne i osobowościowe, które pozwalają na radzenie sobie z trudnościami życia i zapobiegają załamaniom psychicznym w ich obliczu. Należą do nich zdolności i umiejętności psychospołeczne, które umożliwiają optymalne funkcjonowanie w życiu osobistym, zawodowym i w relacjach społecznych. Istotne są tu indywidualne zasoby, efektywne strategie i umiejętności radzenia sobie ze stresem. Warunkiem utrzymania dobrego zdrowia psychicznego jest możliwość zaspakajania prawidłowo ukształtowanych potrzeb i realizacja zadań życiowych adekwatnych do wieku i faz rozwojowych.
Umiejętności społeczne są środkiem umożliwiającym każdemu z nas, takie wykorzystanie swoich możliwości, aby jakość naszego życia była lepsza, bardziej satysfakcjonująca i produktywna, abyśmy czuli się szczęśliwsi.
Subiektywne poczucie dobrostanu psychicznego jest związane z doświadczaniem przyjemnych emocji i wysokim poziomem zadowolenia z życia. Powszechnie wiadomo, że stres zaburza równowagę emocjonalną i jest ryzykiem dla zdrowia psychicznego. Biologiczno-psychospołeczne teorie dotyczące przyczyn zaburzeń psychicznych podkreślają znaczenie stresu, jako czynnika aktywizującego biologiczną podatność na zachorowanie np. na zaburzenia depresyjne, lękowe, czy schizofreniczne. Nie uda się zmniejszyć liczby stresogennych sytuacji, są one wszechobecne i nieuniknione. Jednak współczesne modele stresu podkreślają, że nie jesteśmy zupełnie bezbronni wobec niego. Mamy na niego wpływ, ponieważ posiadamy chroniące bufory, które amortyzują siłę zdarzenia stresogennego. Chronią nas umiejętności społeczne, czyli efektywniejsze strategie radzenia sobie ze stresem, rozwijanie potencjałów zdrowia i zasobów odpornościowych.
Czym jest trening umiejętności społecznych?
Możemy świadomie wzmacniać umiejętności społeczne, służy temu trening umiejętności społecznych.
- Trening umiejętności społecznych daje możliwość rozwijania i korzystania z zasobów odpornościowych np. takich jak poczucie koherencji, umiejętności adaptacyjne – elastyczność, dynamiczna zdolność do reagowania na zmieniające się wymagania życiowe.
- Trening umiejętności społecznych wpływa na efektywność radzenia sobie w trudnych emocjonalnie sytuacjach, modyfikuje skutki zdrowotne stresu. Może redefiniować definicje stresu, który może być postrzegany, jako pozytywne wyzwanie rozwojowe. Idee psychologii pozytywnej zwracają uwagę na pozytywny wymiar stresu na jednostkę. Obecnie stres nie jest uważany jednoznacznie za czynnik wyłącznie niepożądany i obciążający, patogenny, który prowadzi do zaburzenia. Współcześni badacze rozpatrują stres w kontekście radzenia sobie z nim poprzez uruchamianie naszych zasobów, i dopiero wówczas możemy oceniać czy stres ma charakter zaburzający czy prozdrowotny.
Efektem poszukiwania przyczyn zdrowia psychicznego jest zdefiniowanie psychospołecznych predyktorów zdrowia, które można modyfikować poprzez wzmacniane umiejętności społecznych. Należą do nich między innymi:
- Wysoki poziom samooceny.
- Optymizm.
- Samoakceptacja, pozytywny stosunek do własnego Ja. Świadomość własnych pozytywnych i negatywnych cech.
- Samorealizacja. Potrzeba osiągnięć i wpływu na własne życie.
- Umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb.
- Umiejętność zaspakajania własnych potrzeb.
- Umiejętność rozpoznawania własnych możliwości i ograniczeń.
- Umiejętność skutecznego rozwiązywania zadań życiowych.
- Umiejętność skutecznego porozumiewania się.
- Pozytywne relacje z innymi. Umiejętność nawiązywania i podtrzymywania relacji z innymi. Zdolność do odczuwania przyjemności z bliskiego kontaktu z innymi.
- Umiejętność wyrażania emocji i radzenia sobie z nimi.
- Umiejętność samokontroli emocjonalnej.
- Umiejętność zmniejszania poziomu napięcia emocjonalnego. Optymalne wzorce reagowania emocjonalnego.
- Umiejętność adaptacji do ról i warunków życiowych.
- Asertywność. Umiejętność obrony własnych praw z poszanowaniem praw innych.
- Poczucie autonomii. Zdolność do samodzielnego podejmowania decyzji, autonomicznego myślenia i realizowania własnych potrzeb.
- Poczucie własnej skuteczności.
- Poczucie kompetencji.
- Poczucie koherencji.
- Styl radzenia sobie ze stresem. Pożądany jest styl skoncentrowany na rozwiązywaniu problemu, i który w minimalnym stopniu jest skoncentrowany na emocjach.
- Zdolność do osobistego rozwoju, wykorzystywania własnego potencjału i zdolności.
- System wartości. Świadomość własnej hierarchii wartości. Wyznaczanie celów życiowych i sposoby ich osiągania.
- Umiejętność korzystania z pomocy specjalistycznej w sytuacjach kryzysowych.
Do niekorzystnych cech należą:
- Poczucie mniejszej wartości.
- Brak umiejętności radzenia sobie z zadaniami życiowymi.
- Brak umiejętności bronienia własnych praw.
- Poczucie wyobcowania społecznego.
- Brak umiejętności nawiązywania kontaktów interpersonalnych.
- Nadmierne obciążanie się odpowiedzialnością.
- Wyuczona bezradność.
- Poczucie zależności od otoczenia.
Na szczególną uwagę zasługuje poczucie koherencji, które jest uważane za kluczowe dla utrzymania, ochrony i przywracania zdrowia, ponieważ modyfikuje intensywność przeżywanego stresu, w wyniku, czego staje się on mniej zagrażający zdrowiu. Poczucie koherencji jest rodzajem buforu w stresogennych sytuacjach. Jest to rodzaj orientacji życiowej, którą cechuje: spostrzeganie świata, jako przewidywalnego i zrozumiałego; sterowalnego, ponieważ mamy wpływ na napływające bodźce, by im sprostać; a wymagania są rozumiane, jako wyzwania warte wysiłku i zaangażowania. Poczucie koherencji jest kluczowym zasobem i znaczącym czynnikiem odpornościowym, pełniącym ochronną rolę w wymiarze zdrowia. Definicja poczucia koherencji zakłada istnienie trzech składowych:
- Poczucie zrozumiałości – spostrzeganie informacji ze świata zewnętrznego, jako zrozumiałych, uporządkowanych i spójnych. Pozwala na trafną ocenę rzeczywistości.
- Poczucie zaradności – przekonanie o skutecznym sprostaniu napływającym wymaganiom.
- Poczucie sensowności – poczucie, że istnieją dziedziny, w które warto emocjonalnie angażować się. Osoby o silnym poczuciu sensowności problemy traktują, jako wyzwania i możliwość samorealizacji a nie, jako zagrożenie.
Badania pokazują, że osoby z wysokim poczuciem koherencji lepiej radzą sobie ze stresem, mają lepsze strategie radzenia sobie i rzadziej chorują. Im wyższe poczucie koherencji u dzieci i dorosłych, tym mniej objawów i skarg na zdrowie. Trening umiejętności społecznych wzmacnia poczucie koherencji.
Istotnym czynnikiem warunkującym pozytywne zdrowie psychiczne jest inteligencja emocjonalna. Inteligencja emocjonalna jest umiejętnością rozpoznawania, kontrolowania i wyrażania swoich emocji, rozumienia ich przyczyn. Jest zdolnością do właściwego reagowania na uczucia innych. Jest umiejętnością wydobywania wiedzy ze spostrzeganych u siebie i innych stanów emocjonalnych, którą to wiedzę osoba potrafi wykorzystywać. Inteligencja emocjonalna obniża poczucie stresogenności, pozwala skutecznie rozwiązywać problemy interpersonalne, chroni przed negatywnymi skutkami stresu. Trening umiejętności społecznych rozwija inteligencję emocjonalną.
Trening umiejętności społecznych jest metodą psychoterapeutyczną, która kształtuje umiejętności społeczne, tym samym wzmacniania zdrowie psychiczne.
Trening umiejętności społecznych jest metodą świadomego wzmacniania zasobów zdrowotnych, odpornościowych, jest prewencją wystąpienia zaburzeń psychicznych. Kształtuje zasoby zdrowotne i wzmacnia potencjał odpornościowy między innymi poprzez kształcenie kompetencji życiowych sprzyjających rozwojowi w odniesieniu do różnych okresów życia, od dzieciństwa do późnej starości. Uruchomione zasoby odpornościowe w znacznym stopniu chronią nas przed problemami zdrowotnymi, sprzyjają ochronie zdrowia i procesom zdrowienia. Są lekiem odpornościowym i obniżają ryzyko pogorszenia stanu psychicznego nawet w stresujących wydarzeniach życiowych.
Dla kogo przeznaczony jest trening umiejętności społecznych?
Trening umiejętności społecznych przeznaczony jest dla wszystkich osób, w każdym wieku. Powinny skorzystać z niego, osoby, które mają poczucie niskiego poziomu satysfakcji życiowej, poczucie nie wykorzystywania w pełni swojego potencjału intelektualnego, zdolności, braku satysfakcji w relacjach partnerskich, w relacjach z dziećmi, rodzinnych, zawodowych.
Centrum Medyczne Salus Pro Domo w Warszawie oferuje trening umiejętności społecznych dla dorosłych
Trening umiejętności społecznych powinien mieć charakter zindywidualizowany i obejmować sferę poznawczą, emocjonalno-motywacyjną i behawioralną.
Centrum Medyczne Salus Pro Domo oferuje trening umiejętności społecznych w formie zindywidualizowanej, „szytych na miarę” oddziaływań psychoterapeutycznych. Za najbardziej efektywną metodę uważamy indywidualne sesje terapeutyczne dostosowane do indywidualnych potrzeb i oczekiwań. Proponujemy również psychologiczną diagnozę kliniczną przed podjęciem treningu umiejętności społecznych, która pozwala na określenie zakresu problemów.