Szukaj
Close this search box.

Załamanie nerwowe – objawy i leczenie

Witaj na stronie Salus Pro Domo!
Ponad 280 pozytywnych opinii!
Spis treści

Co to jest załamanie nerwowe

„Załamanie nerwowe” – jest powszechnie używanym niemedycznym określeniem. To potoczne określenie pogarszającego się stanu psychicznego nie ma jednoznacznej definicji. Nie widnieje w obowiązującej Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób i Zaburzeń Psychicznych, nie ma takiej jednostki chorobowej.  Nie jest zatem ani stanem chorobowym, ani określonym zaburzeniem psychicznym.

W psychologicznym rozumieniu, określenie „załamanie nerwowe”  sugeruje przeżywanie kryzysu zdrowia psychicznego. Zazwyczaj występuje w kontekście doświadczania  stresogennych sytuacji, które pojawiają się nagle, są nieprzewidywalne i niespodziewane – „sytuacja nas przerasta”. Stan załamania nerwowego destabilizuje codzienne funkcjonowanie, zakłóca dobrostan psychiczny. Objawy załamania nerwowego mogą pojawić się nagle, lub stopniowo nasilają się. Poczucie przeżywania stanu „załamania nerwowego” nie zawsze jednak musi być wywołane sytuacją życiową. Może sugerować występowanie objawów zwiastujących poważne zaburzenie psychiczne lub chorobę psychiczną.

Przyczyny załamania nerwowego

Przyczyną załamania nerwowego może być:
• stopniowe gromadzenie się czynników stresogennych,
• wystąpienie wyjątkowo silnego czynnika stresogennego
• wystąpienie wyjątkowo bolesnego czynnika: choroba bliskiej osoby, wypadek, strata bliskiej osoby, śmierć bliskiej osoby, rozstanie z bliską osobą,
• toksyczne środowisko w pracy zawodowej,
• toksyczna relacja partnerska,
• wysoki poziom negatywnych emocji w rodzinie,
• utrata pracy, zagrożenie bezpieczeństwa ekonomicznego,
• nagła zagrażająca zmiana lub utrata pozycji społecznej,
• uruchomiona biologiczna, genetyczna predyspozycja do wystąpienia choroby psychicznej, np. objawy prodromalne zaburzeń schizofrenicznych,
• problemy i zaburzenia osobowościowe,
• objawy PTSD – zespołu stresu pourazowego,
• objawy zaburzenia adaptacyjnego, występujące w sytuacjach znaczących zmian życiowych.

Objawy „Załamania nerwowego”

Objawy załamania nerwowego mogą dotyczyć zarówno zdrowia fizycznego, jak i psychicznego. W dużym stopniu są zależne od naszych cech osobowościowych, wrażliwości, zasobów odpornościowych, funkcjonalnych lub dysfunkcyjnych stylów radzenia sobie z czynnikami stresogennymi.

Objawy załamania nerwowego w obszarze zdrowia psychicznego

• pojawiają się problemy z efektywnym funkcjonowaniem w każdym obszarze życia, zawodowym, edukacyjnym, rodzinnym, towarzyskim.
• objawy uniemożliwiają dotychczasowe skuteczne radzenie sobie i prowadzą do problemów w funkcjonowaniu społecznym,
• poczucie bezradności, beznadziejności,
• poczucie braku sensu życia,
• smutek, przygnębienie, płaczliwość, napady płaczu,
• objawy depresyjne, myśli samobójcze,
• spadek motywacji do aktywności, stopniowa rezygnacja z codziennych obowiązków i aktywności,
• tendencje do izolacji, unikania kontaktów,
• przeżywanie negatywnych emocji,
• przeżywanie stanów lękowych, napięcia, niepokoju, chwiejność emocjonalna,
• zachowania autodestrukcyjne,
• napady agresji, złości, drażliwości,
• pogorszenie wydolności procesów poznawczych, problemy z koncentracją, pamięcią, pustka myślowa,
• problemy ze snem,
• „wyłączanie się”,
• poczucie odrętwienia, otępienia emocjonalnego, pustki emocjonalnej,
• pobudzenie,
• natłok myśli,
• natrętne wspominanie,
• pojawienie się problemu z nadużywaniem alkoholu, środków psychoaktywnych, leków uspakajających,

Objawy załamania nerwowego w obszarze zdrowia somatycznego:

• objawy układu kardiologicznego, sercowo-naczyniowego,
• objawy układu pokarmowego,
• objawy układu oddechowego,
• objawy o charakterze neurologicznym,
• bóle mięśniowe
• bóle głowy,
• poczucie osłabienia, poczucie omdlenia,

Czym jest załamanie nerwowe i jak rozpoznać załamanie nerwowe

Potocznie używany termin „załamanie nerwowe”, może sygnalizować objawy zaburzenia nerwicowego, związanego ze stresem i określanego w Międzynarodowej Klasyfikacji Zaburzeń Psychicznych i Zaburzeń Zachowania, jako Reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne. To zaburzenie jest rozpoznawane na podstawie występowania wyjątkowo stresującego wydarzenia życiowego, utrzymujących się przykrych okoliczności życiowych, przewlekłego urazu powodującego ostrą reakcje na stres, istotnej zmiany życiowej, która powoduje problemy adaptacyjne. Objawy załamania nerwowego, mogą być również diagnozowane przez specjalistów, jako PTSD.

Załamanie nerwowe może sugerować przeżywanie objawów pogorszenia dobrostanu psychicznego u osoby, która nigdy wcześniej nie przejawiała żadnego zaburzenia psychicznego.
Należy podkreślić, że wszystkie objawy występujące w zaburzeniach adaptacyjnych, reakcji na ciężki stres, jak również objawy potocznie określane jako załamanie nerwowe, mogą występować w innych chorobach i zaburzeniach psychicznych. Poczucie przeżywania stanu „załamania nerwowego” i towarzyszące wymienione objawy, mogą sugerować diagnozę zaburzeń nerwicowych, depresyjnych, lękowych, a nawet psychotycznych.

Załamanie nerwowe u dzieci i młodzieży

To niemedyczne określenie dotyczące pogarszającego się stanu zdrowia psychicznego może dotyczyć nie tylko osób dorosłych, ale również dzieci i młodzieży. W przypadku dzieci i młodzieży może zaburzać prawidłowy rozwój emocjonalny. Przyczyną załamania nerwowego może być:
• wystąpienie trudnych sytuacji w relacjach rówieśniczych, przemoc rówieśnicza,
• problemy w rodzinie, np. sytuacja rozwodowa rodziców,
• autorytarny styl rodzicielski,
• nadmierne i nieadekwatne do możliwości dziecka oczekiwania, ambicje rodziców.

Jak leczyć załamanie nerwowe

Stan „załamania nerwowego” , zdecydowanie wymaga profesjonalnej diagnozy psychologa klinicznego, lekarza psychiatry. Objawy tego stanu mogą być symptomem różnych zaburzeń psychicznych, a nawet sugerować objawy choroby psychicznej. Leczenie stanu załamania nerwowego jest zależne od diagnozy i występujących objawów.   Podstawową formą leczenia jest zazwyczaj psychoterapia. Jednak diagnoza i nasilone objawy mogą wymagać włączenia stosownego leczenia farmakologicznego. Rodzaj psychoterapii i odpowiednie zastosowanie leków jest zależne od diagnozy. Profesjonalne leczenie farmakologiczne nie powinno polegać na wyłącznym stosowaniu leków z grupy benzodiazepin („uspakajających”), które mogą być zagrożeniem dla uzależnienia. Ich stosowanie powinno być ściśle monitorowane przez lekarza psychiatrę.

Jak sobie pomóc z załamaniem nerwowym?

Poczucie pogarszającego się dobrostanu psychicznego wymaga szybkiej konsultacji i diagnozy psychologa klinicznego, lekarza psychiatry. Odwlekanie decyzji o wizycie u specjalisty, może skutkować nasileniem objawów. W wielu zaburzeniach przewlekłe i utrwalone objawy mogą być powodem gorszej efektywności leczenia, szczególnie gdy objawy wymagają włączenia psychiatrycznego leczenia farmakologicznego.

Przeżywanie objawów załamania nerwowego najczęściej jest związane ze sposobem radzenia sobie, stylem funkcjonowania w trudnych sytuacjach życiowych.
Dlatego działaniami profilaktycznymi powinno być wzmacnianie zasobów odpornościowych i umiejętności radzenia sobie w stresogennych sytuacjach życiowych. Aktywizowanie tych umiejętności i wzmacnianie ich, pozwala na dobre przystosowanie się, satysfakcjonującą jakość życia pomimo przeciwności losu. Umiejętności te chronią dobrostan psychiczny i pozwalają zachować równowagę psychiczną,  w sytuacjach podwyższonego stresu na każdym etapie rozwojowym, pomagają w realizowaniu planów i ambicji. Umożliwiają skuteczne, proaktywne radzenie sobie ze stresem, konfrontację i przechodzenie przez okresy niepowodzeń, zagrożeń i trudności. Bowiem, jak pokazują badania, skutecznym sposobem radzenia jest konfrontacja z problemami, a nie dysfunkcyjny, unikowy styl radzenia sobie. Unikanie sytuacji stresogennych nie jest funkcjonalnym sposobem radzenia sobie z trudną sytuacją. Bierność, wycofywanie się, zaprzeczanie i unikanie konfrontacji, również może prowadzić do przeżywania załamania nerwowego, ponieważ prowadzi do gorszej jakości życia. Skutkiem może być brak poczucia satysfakcji życiowej i przeżywanie objawów depresyjnych.

Przyczyny załamania nerwowego

Uważa się, że osobnicze właściwości psychiczne są kluczowe dla zachowania zdrowia psychicznego. Naukowcy podkreślają, że centralnym konstruktem osobowości, który modyfikuje wpływ stresorów na nasze zdrowie jest poczucie koherencji. Poczucie koherencji definiuje się jako,
• poczucie zrozumiałości,
• poczucie zaradności,
• poczucie sensowności,
Osoby z wysokim poziomem poczucia koherencji zdecydowanie lepiej sobie radzą ze stresem i mniej chorują. Są to osoby, które trafnie oceniają zagrażające okoliczności, korzystają z zasobów, które pozwalają zapanować nad pojawiającymi się trudnościami. Problemy traktują, jako wyzwania i możliwość samorealizacji, a nie jako obciążające. Poczucie koherencji potrafi obniżyć intensywność przeżywania stresu, prowadzi do mniejszych zakłóceń w zdrowiu psychicznym i fizycznym. Innymi słowy, ta sama sytuacja stresogenna nie dla każdego jest takim samym poziomem stresu, tak samo traumatyczna.

Koncepcja Resilience i Resiliency również zwraca uwagę na znaczenie procesów i mechanizmów osobowościowych, które sprzyjają satysfakcjonującemu funkcjonowaniu, mimo przeciwności losu i doświadczaniu traumatycznych wydarzeń. Recilience to czynnik chroniący, to odporność psychiczna na zranienie, zaradność, umiejętność dobrego przystosowania się pomimo przeżywanych trudności, to funkcjonalne mechanizmy adaptacyjne. Jest to zestaw cech osobowości, które przejawiają się pewnością siebie, optymizmem, umiejętnością doświadczania pozytywnych emocji, umiejętnością rozwiązywania problemów, elastyczną zdolnością przystosowywania się do trudnych warunków życiowych, stabilnością emocjonalną.

Według badaczy inteligencja emocjonalna jest istotnym czynnikiem chroniącym dobrostan psychiczny. Inteligencja emocjonalna to właściwe rozpoznanie, kontrolowanie i wyrażanie swoich emocji,  zdolność do przetwarzania informacji emocjonalnych, które  pozwalają na adekwatne reagowanie i adaptacyjne zachowanie rozwiązujące problem. Jest zdolnością do rozumienia przyczyn konsekwencji, umiejętność budowania motywacji do dalszych działań, osiągania kolejnych ważnych celów. Jest umiejętnością wyciszania emocji, które szkodzą utrzymaniu równowagi psychicznej. Osoba z wysokim poziomem inteligencji emocjonalnej    „ nie oswaja się z cierpieniem”, lecz podejmuje aktywne sposoby radzenia sobie, nie wykazuje tendencji do zamartwiania się, obwiniania się, przeżywania reakcji lękowych. Osoby z deficytami emocjonalnymi w sytuacjach stresowych częściej  stosują dysfunkcyjne strategie radzenia sobie np. unikowe, wykazują skłonność do zaprzeczania i obwiniania się. Inteligencja emocjonalna jest predyktorem zdrowia psychicznego,  przeżywania załamania nerwowego.

Badacze zwracają również  uwagę, że w  procesie radzenia sobie ze stresem szczególną rolę odgrywa umiejętność wzbudzania w sobie przeżywania pozytywnych emocji. Osoby z tą umiejętnością mają zdolność poszukiwania dobrych stron w trudnych sytuacjach, tym samym lepiej sobie radzą ze stresem. Emocje pozytywne pełnią prozdrowotną rolę.

We współczesnej literaturze podkreśla się przede wszystkim znaczenie podejmowanych działań w konfrontacji ze stresem, które decydują o skutkach stresu. Uruchamianie funkcjonalnych stylów radzenia sobie z trudną sytuacją, pozwala na zachowanie równowagi psychicznej, przeżywanie poczucia szczęśliwości i radości życia.  Stosowanie dysfunkcjonalnych mechanizmów radzenia sobie ze stresem, skutkuje przeżywaniem załamania nerwowego, wystąpieniem zaburzeń psychicznych. Przyjmuje się, że właściwości osobnicze decydują o konsekwencjach stresu, a nie same stresogenne okoliczności. Sposób radzenia sobie ze stresem łagodzi jego negatywne konsekwencje.

Odpowiednio dobrana psychoterapia jest pomocową formą w procesie uruchomienia i wzmacniania zasobów odpornościowych.
Stres prowokuje załamanie nerwowe i problemy ze zdrowiem psychofizycznym, a zasoby odpornościowe modyfikują tę zależność.

Jak pomóc osobie  z załamaniem nerwowym

Jeśli zauważamy, że nasi bliscy borykają się z objawami załamania nerwowego, jedyną skuteczną formą pomocową i wspierającą, jest nakłonienie bliskiej osoby do jak najszybszej wizyty u psychologa klinicznego lub lekarza psychiatry. Osoby przeżywające kryzys emocjonalny, załamanie psychiczne, często prezentują postawy bezradności, spadku energii, mają problemy decyzyjne, trudno im przyjąć, ze wymagają profesjonalnej konsultacji, są przekonani, ze sami sobie poradzą. W tych sytuacjach rolą najbliższych jest pomoc w znalezieniu specjalisty, umówienie wizyty, być może towarzyszenie w dotarciu na wizytę.

Centrum Medyczne Salus Pro Domo w Warszawie oferuje diagnozę i kompleksowe leczenie stanów „załamania nerwowego”.

Podziel się wpisem
Facebook
Twitter
LinkedIn
Skomentuj wpis