Szukaj
Close this search box.

Cechy osób z syndromem DDA

Witaj na stronie Salus Pro Domo!

Życiowe Role Dzieci Alkoholików – Predyktorem Problemów w Życiu Dorosłym

Według definicji WHO zdrowie, to nie tylko brak choroby, czy kalectwa, ale także stan pełnego dobrostanu fizycznego, umysłowego i psychicznego. Taka definicja zdrowia dokonuje przewartościowania tego pojęcia kładąc nacisk na to, że zdrowie jest czymś więcej niż tylko brakiem choroby. Akcentuje, że chroniąc zdrowie nie powinniśmy się wyłącznie koncentrować na chorobach, ale powinniśmy zwracać uwagę na samo zdrowie rozumiane całosciowo i świadomie je wzmacniać.

Tym samym Zdrowie Psychiczne to nie tylko brak objawów zaburzeń psychicznych, ale jak podaje definicja WHO, jest to stan dobrostanu psychicznego, który umożliwia:

  • realizację własnych możliwości,

  • radzenie sobie w sytuacjach życiowych,

  • uczestniczenie w życiu społecznym,

  • produktywną pracę,

 

 

 

 

Stan dobrego samopoczucia, czyli zdrowie psychiczne jest główną wartością służącą osiąganiu satysfakcji życiowej i dobremu funkcjonowaniu we wszystkich sferach działania człowieka – psychospołecznej, intelektualnej i fizycznej. Z tego powodu należy świadomie je chronić. Grupą podwyższonego ryzyka, która powinna dbać o swój dobrostan psychiczny są Dorosłe Dzieci Alkoholików. Wzrastanie w dysfunkcjonalnej rodzinie z problemem alkoholowym zdecydowanie podwyższa ryzyko pojawienia się problemów ze zdrowiem psychicznym. Problemy te mogą przybierać formę zaburzeń psychicznych bądź objawiają się niezadawalającym poziomem dobrostanu psychicznego, który uniemożliwia dobrą, jakość życia, patrząc przez pryzmat aspiracji, ambicji i potencjalnych możliwości jednostki.

Rodziny z problemem alkoholowym należą do jednej z najbardziej dysfunkcjonalnych. Aby przeżyć w takiej rodzinie, dziecko jest zmuszone podejmować się pełnienia w niej określonej roli. Role, które dzieci instynktownie podejmują, aby przetrwać, są określane – Fałszywymi Osobowościami.

Fałszywe osobowości są zaprzeczeniem prawdziwych emocji, pancerzem chroniącym przed zranieniem, brakiem poczucia bezpieczeństwa, miłości, opieki i akceptacji. Fałszywe osobowości mają za cel ukryć wewnętrzne cierpienie i udręki. Kierują się trzema charakterystycznymi zasadami–„ nie mów, nie ufaj, nie czuj”.  Są dość skutecznym mechanizmem obronnym dziecka alkoholika, ponieważ rzeczywiste emocje, poczucie bólu, cierpienia, krzywdy, osamotnienia, upokorzenia, są tak głęboko skryte, że wśród doświadczonych psychoterapeutów panuje powszechne przekonanie, że wydobycie ich na „światło dzienne” jest jednym z najtrudniejszych zadań w terapii.

O ile pozytywną funkcją fałszywej osobowości jest zdolność adaptacyjna w dzieciństwie, to paradoksalnie, stając się nieodłączną częścią dorosłej osobowości jest poważną dysfunkcją i przeszkodą w budowaniu satysfakcjonującej, jakości dorosłego życia.  Może zrujnować dorosłe życie.

Psychoterapia DDA – to proces zrozumienia wypracowanych w dzieciństwie mechanizmów funkcjonowania, które w życiu dorosłym okazały się autodestrukcyjne, to wgląd w wypierane przeżycia emocjonalne, a następnie wypracowanie i uczenie się nowego stylu funkcjonowania, aby nadać swojemu życiu pozytywny i konstruktywny kierunek. Psychoterapia DDA jest aktywizowaniem zasobów i wzmacnianiem zdrowia psychicznego. Jest prewencją głębokich zaburzeń osobowości i zaburzeń psychicznych.

 

Jakie Role Dziecko pełni w rodzinie z problemem alkoholowym?

Alkoholowy system rodzinny, system rodzicielski, funkcjonuje według specyficznych zasad i reguł, które wymuszają na dziecku podjęcie się określonych ról, zgodnie z zasadą dysfunkcjonalnych rodzin – jednostki w rodzinie dysfunkcjonalnej istnieją dla rodziny. Rodzina nie istnieje dla jednostek. Role dzieci alkoholików są kategoryzowane i opisywane w pracach badawczych, jako:

  1. Bohater rodzinny, czyli dziecko super odpowiedzialne

Jest nim zazwyczaj najstarsze dziecko, które czuje się odpowiedzialne za siebie i rodzinę. Robi, co może, żeby naprawić istniejącą w rodzinie sytuację. Stara się utrzymać rodzinę w normie i pokazać światu, że w jego rodzinie wszystko jest w porządku. Takie dzieci są określane mianem bohaterów wojennych, którzy układając rodzinne plany strategiczne pomagają członkom rodziny przetrwać. Zazwyczaj dzieci te wyróżniają się w szkole, sprawiają wrażenie silnych, niewymagających opieki i wsparcia, są obowiązkowe, zadaniowe, odpowiedzialne, często pełnią ważne funkcje w szkole. Najczęściej nie wiedzą, co to zabawa, relaks – są małymi dorosłymi. Ich dzieciństwo jest zdominowane przez problemy, obowiązki dorosłego i poczucie odpowiedzialności – „czy z mamą jest wszystko w porządku, gdy jestem w szkole ?”. Rezygnują z własnych potrzeb na rzecz młodszego rodzeństwa, którym zazwyczaj się opiekują i staja się dzieckiem-rodzicem.

W życiu dorosłym – Dorosłe Dziecko Alkoholika, pełniące w dzieciństwie rolę bohatera rodziny, często staje się pracoholikiem, ma wysoko rozwinięte poczucie odpowiedzialności, kontroli, solidności i zadaniowości. Takie dorosłe dzieci alkoholików cechuje nadmierny perfekcjonizm, polegają wyłącznie na sobie i zazwyczaj mają problemy z ufnością wobec innych. Są obsesyjnie zajęci kierowaniem i sterowaniem ludźmi, i mogą mieć sukcesy w życiu zawodowym.  Nie potrafią się relaksować, bawić, żyją w nieustającym napięciu. Nie potrafią „rozluźnić kontroli”.  Zazwyczaj charakteryzuje ich obsesyjna konieczność kontrolowania wszystkich i wszystkiego. Sytuacje nieprzewidywalne prowokują u nich lęk i panikę. Mają jednak trudności w nawiązywaniu i utrzymywaniu bliższych relacji, zazwyczaj nie mają przyjaciół, a potrzebę więzi społecznej zaspakajają poprzez aktywność zawodową. Mają problemy w rozpoznawaniu i wyrażaniu własnych uczuć, potrzeb wobec innej osoby.

  1. Dziecko Dopasowane

Zwykle jest to średnie lub młodsze dziecko, które ma odpowiedzialną siostrę lub brata (bohatera rodziny), które troszczy się o niego. Ta pozycja pozwala mu na nie angażowanie się emocjonalne w życie rodziny, potrafi przystosować się do wszystkiego. Pozornie nic mu nie może sprawić bólu, bo nie angażuje się emocjonalnie. Sprawia wrażenie dziecka elastycznego, które łatwo się adaptuje i przystosowuje, poddaje wpływom wychowawczym. Zazwyczaj jednak jest niezauważalne, pomijane w rodzinie, szkole, w gronie rówieśników.

W życiu dorosłym – Dorosłe Dziecko Alkoholika- pełniące rolę dziecka dopasowanego ma niskie poczucie własnej wartości i problemy z umiejętnością kontrolowania własnego życia.

  1. Dziecko Rozjemca

Czuje się odpowiedzialne za emocjonalny klimat rodzinny. Zazwyczaj usiłuje rozwiązywać problemy całego swojego otoczenia – złość ojca, smutek matki, lęki rodzeństwa. Jest opiekunem, rozjemcą i arbitrem w codziennych kłótniach rodzinnych. Ignoruje własne potrzeby i pociesza innych.

W dorosłym życiu – Dorosłe Dziecko Alkoholika – pełniące rolę rozjemcy, opiekuje się innymi i to określa jego poczucie tożsamości. Gdy nie ma kim się opiekować, pojawiają się kryzysy. Nie potrafi zadbać o siebie.

  1. Dziecko Odgrywające się. Kozioł Ofiarny

Zazwyczaj sprawia problemy wychowawcze w domu i w szkole. Swoją złość i gniew wyładowuje poprzez nieodpowiedzialne, destrukcyjne zachowanie, wykroczenia prawne, ryzykowne zachowania, nadużywanie środków psychoaktywnych. Bywa, że dzieci te są pacjentami psychiatrycznymi, przebywają w domach poprawczych. Swoim zrachowaniami odwracają uwagę od problemów rodzinnych.

W życiu dorosłym – Dorosłe Dziecko Alkoholika pełniące rolę kozła ofiarnego, ma problemy w przystosowaniu się do życia społecznego, dostosowaniu się do norm współżycia z innymi. Z powodu autodestrukcyjnych cech doświadcza niepowodzeń i porażek życiowych. Walcząc ze wszystkimi, nieustannie naraża się na społeczną dezaprobatę. Staje się outsiderem z powodu braku umiejętności utrzymywania trwałych więzi społecznych.

  1. Dziecka zagubione

Nie sprawia kłopotów. Żyje osamotnione w poczucie krzywdy, zazwyczaj jest na uboczu, odizolowane od grupy rówieśników. Nie zwraca na siebie uwagi, ani w pozytywnym ani negatywnym znaczeniu.

W życiu dorosłym – Dorosłe Dziecko Alkoholika pełniące rolę dziecka zagubionego, żyje na marginesie życia społecznego, najczęściej w osamotnieniu. Ma trudności z pracą zespołową, jest niewidzialne i pomijane przez otoczenie. Swoje przeżycia i uczucia głęboko skrywa przed otoczeniem. Nie mają przyjaciół, nie nawiązują długotrwałych relacji. Są nieśmiałe, pełne rezerwy, żyją w poczuciu zagubienia, okaleczone i samotne, nie radzą sobie z życiowymi problemami.

  1. Maskotka, błazen klasowy

Najczęściej bywają nimi najmłodsze dzieci w rodzinie alkoholowej. Błaznując, przymilając się, skupiają uwagę na sobie i odwracają uwagę od rodzinnego problemu. Pomimo przeżywania strachu i smutku, rozweselając żartami, błazenadą starają się rozładować atmosferę i dostarczyć rodzinie poczucie szczęścia. Zazwyczaj pełnią rolę klasowego błazna, i znajdują się w centrum uwagi, bo robią wszystko, by wszystkich rozbawić.

W dorosłym życiu – Dorosłe Dziecko Alkoholika pełniące rolę błazna, ma opinie kawalarza, duszy towarzystwa, osoby, która wszystkich rozwesela, lecz nie jest poważnie traktowany, szczególnie w życiu zawodowym. Otoczenie ma wątpliwości, czy może traktować go poważnie i polegać na nim, czy jest odpowiedzialny. Pełnią rolę komediantów, którzy pod fasadowością kryją smutek, cierpienie, wystraszenie, niepewność i poczucie samotności. Opowiadając o swoich traumatycznych przeżyciach z dzieciństwa, śmieją się, ironizują, żartują. Potrafią mówić o tych przeżyciach, jedynie w sposób, który świadczy o tym, że nie rani ich to, nigdy nie cierpieli z tego powodu i mają do tych doświadczeń emocjonalny dystans. Przyjmowane komediowe role, utrudniają im wchodzenie i budowanie głębszych związków.

Dorosłe Dzieci Alkoholików ujawniają podobne cechy zachowania, między innymi:

  • krytyczna samoocena, poczucie bezwartościowości, odmienności,

  • bycie perfekcyjnym, obsesyjny perfekcjonizm lub bycie „do niczego”

  • kontrolowanie wszystkiego, bądź życie całkowicie bez kontroli,

  • poczucie wstydu szczególnie w zakresie własnych potrzeb, uczuć,

  • ignorowanie własnych potrzeb emocjonalnych,

  • brak przeżywania radości, cieszenia się życiem,

  • fasadowość beztroski, optymisty, stałego dobrego nastroju,

  • nadmierna odpowiedzialność, bądź brak odpowiedzialność,

  • nadwrażliwość bądź obojętność,

  • zachowania impulsywne, labilność emocjonalna,

  • problemy z nawiązywaniem bliskich relacji, utrzymywaniem przyjaźni,

  • wysoki poziom nieufności, wrogości wobec innych,

  • lęk przed odrzuceniem,

  • prowokowanie kryzysowych sytuacji,

  • bycie nieustającym opiekunem innych, zaspakajanie potrzeb i oczekiwań innych, bycie męczennikiem, ofiarą,

  • problemy z zadbaniem o własne potrzeby,

  • poczucie stałego zmęczenia fizycznego, apatia,

  • zaburzenia psychosomatyczne.

 

Wyniki badań naukowych wskazują, że istnieje grupa dzieci odpornych na urazy psychiczne, które wychowując się w rodzinach alkoholowych, skrajnie traumatycznych i stresogennych, potrafią wyjść z opresji psychicznej „cało” i prawidłowo się rozwijać. Wydają się całkowicie odporne na stres. Są dobrze przystosowane społecznie, mają pozytywną samoocenę, są lubiane przez kolegów, mają udane przyjaźnie, poczucie sterowania swoim życiem i zachowany dystans do stresogennego otoczenia, zachowane zdolności intelektualne i twórcze. W życiu dorosłym mają sukcesy w pracy zawodowej, są dobrymi rodzicami.

Znaczące są wyniki badań, które wskazują, że dorosłe dzieci alkoholików mają potencjalną zdolność do przeformułowania samooceny na pozytywną oraz wysoką zdolność do nawiązywania bliskich kontaktów.

W zakończeniu warto podkreślić, że na Dorosłe Dzieci Alkoholików należy patrzeć, nie jak na ofiary alkoholizmu, lecz osoby, którym udało się przetrwać, co świadczy o ich silnych zasobach, które pozwalają na dalszą transformację osobistego życia.

Podziel się wpisem
Facebook
Twitter
LinkedIn
Skomentuj wpis