Czym jest jedzenie kompulsywne ?

Kompulsywne jedzenie, choć należy do problemów związanych z jedzeniem, to jednak ma inne uwarunkowania niż w przypadku zaburzeń odżywiania, do których należy anoreksja ( jadłowstręt psychiczny) i bulimia (żarłoczność psychiczna). Anoreksja i bulimia zaczynają się od odchudzania i głównym przejawem zaburzenia jest koncentracja na jedzeniu i utrata wagi. Dla zrozumienia, czym jest kompulsywne jedzenie i co je odróżnia od innych przejawów nadmiernego jedzenia warto wiedzieć, że:

Bulimia:

• Stałe zaabsorbowanie jedzeniem, okresy żarłoczności i niemożności powstrzymania pragnienia jedzenia.
• Stosowanie prób przeciwdziałania – prowokowanie wymiotów, nadużywanie środków przeczyszczających, okresowe głodówki, stosowanie środków przeczyszczających, stosowanie leków tłumiących łaknienie.

Atypowa żarłoczność psychiczna:

• Występują epizody przejadania się i pozbywania się nadmiaru jedzenia.
• Prawidłowa waga lub nadmierna
• Nie występuje nadmierna koncentracja na wadze, kształcie ciała

Obżarstwo: Szaleństwo jedzenia

• Jest interpretowane, jako uzależnienie psychologiczne, jest to uzależniony sposób odżywiania się. Jest związany z mechanizmem natychmiastowej gratyfikacji emocjonalnej, daje złudne poczucie szczęścia, dobrostanu psychicznego, rozluźnienia psychicznego, likwiduje dyskomfort psychiczny związany z przeżywaniem lęku, niepokoju, napięcia, smutku, pustki, poczucia osamotnienia i beznadziejności.

Kompulsywne jedzenie

• Nie występuje stałe zaabsorbowanie jedzeniem.
• Opisywane jest, jako podjadanie, kompulsywne objadanie się, kompulsywne obżarstwo, jedzenie pod wpływem emocji i pod wewnętrznym przymusem. Prowadzi do nadwagi i w konsekwencji do otyłości. W efekcie pojawiają się problemy z nadciśnieniem, z wydolnością serca, miażdżycą, cukrzycą typu 2, wydolnością nerek, płuc, sprawnością naszych jelit, problemami z kręgosłupem i stawami.

Objawy jedzenia kompulsywnego:

• Podjadanie
• Jedzenie, pomimo że nie czujemy głodu
• Problemy z powstrzymaniem się przed objadaniem
• Przymus podjadania – kompulsywne jedzenie słodyczy
• Objadanie się w samotności
• Przeżywanie wyrzutów sumienia, poczucia winy
• Skłonność do drastycznych diet

Przyczyny kompulsywnego jedzenia

Kompulsywne jedzenie może mieć swoje uwarunkowania w dzieciństwie. Jedzenie, przeważnie słodyczy, przysmaków jest częstym sposobem nagradzania przez rodziców i pocieszenia. W dorosłym życiu korzystamy z tych wyuczonych schematów myślenia i zachowania. W trudnych emocjonalnie sytuacjach pocieszamy siebie i samo nagradzamy sięgając po jedzenie.

Przejadanie się, objadanie się, podjadanie może mieć charakter kompulsywnego jedzenia, związanego z czynnikami psychologicznymi. Jest wówczas interpretowane, jako zaburzenie o charakterze nerwicowym, związanym ze stresem.

1. W sytuacjach stresogennych, które wywołują znacznie napięcie, niepokój, lęk, kompulsywne objadanie się może pełnić funkcję rozładowywania przykrych stanów emocjonalnych, zmniejszenia odczuwanej przykrości i dyskomfortu psychicznego. Dostarczanie sobie przyjemności, zwłaszcza jedząc słodycze staje się sposobem radzenia sobie z negatywnymi emocjami.
2. Poszukując zastępczych gratyfikacji, jedząc kompulsywnie słodycze dostarczamy sobie przyjemności.
3. Zespół kompulsywnego jedzenia jest częstym objawem funkcjonowania osób samotnych, w sposób nieuświadomiony cierpiących z powodu niedosytu przeżyć emocjonalnych, przeżywających pustkę emocjonalną. Do objadania dochodzi szczególnie w godzinach nocnych
4. Nuda, jest sytuacją, w której radzimy sobie z nią – zajadając ją.

Po co jem?  Jedzenie jest sposobem żywienia nie tylko ciała, ale i duszy.

GŁÓD i EMOCJE – odczuwamy w brzuchu

GŁÓD FIZYCZNY– nie domaga się zapychania

GŁÓD EMOCJONALNY – to konieczność jedzenia coraz większej ilości jedzenia

 Emocjonalne jedzenie i efekt błędnego koła

Emocjonalne Uzależnienie od Jedzenia, – występuje, gdy zaspakajanie potrzeb emocjonalnych jedzeniem przeważa nad zasadami prozdrowotnego żywienia.

75% przypadków objadania się jest spowodowane emocjami.

Podjadanie, napady obżarstwa mogą być wynikiem problemów o charakterze nerwicowym, zaburzeń osobowościowych, zaburzeń psychicznych takich jak: zaburzenia afektywne dwubiegunowe i depresje, zaburzenia lękowe, depresyjno-lękowe, zachowania impulsywne, stany drażliwości, pobudzenia, bezsenność, niska samoocena. Może być również stylem rodzinnego funkcjonowania, międzygeneracyjnym sposobem radzenia sobie z napięciem i dyskomfortem psychicznym, przekazywanym w następnych pokoleniach.

Zazwyczaj kompulsywne jedzenie prowadzi do otyłości. Wówczas otyłość sama w sobie staje się powodem kolejnych zaburzeń psychicznych i somatycznych. Podejmowane w sposób chaotyczny, „domowe” próby odchudzania wtórnie nasilają lęk, drażliwość, stany przygnębienia i depresyjne, wzmacniają niską samoocenę. Wpadamy w pułapkę błędnego koła.

Jedzenie kompulsywne – Leczenie

Odpowiedź na pytania -Jak sobie radzić z jedzeniem kompulsywnym? Jak leczyć jedzenie kompulsywne? – Jest przede wszystkim zależna od diagnozy klinicznej i uwarunkowań problemu.

Inne jest postępowanie w przypadku, gdy pełni ono funkcję rozładowywania stresu, lub jest związane z cechami osobowościowymi a inne, gdy podjadanie jest np. objawem depresji, zaburzeń lękowych. Wówczas konieczne jest podjęcie leczenia pierwotnej przyczyny. I tak np. nie zawsze objawy depresji odnoszą się do wyraźnie obserwowanego obniżonego nastroju, mogą być „zamaskowane” i manifestować się bezsennością, lękiem i niepokojem, który poprzez podjadanie jest rozładowywany. Dlatego pomoc specjalisty, lekarza psychiatry czy psychologa jest nieodzowna dla prawidłowej diagnozy problemu z jedzeniem. W oparciu o diagnozę można dopiero podjąć stosowne działania.

Zastosowanie leczenia farmakologicznego w problemie z jedzeniem wymagają uwarunkowania wynikającego z pierwotnego zaburzenia np. o charakterze depresyjnym, afektywnym dwubiegunowym, czy lękowym i bezsenności. Jedzenie kompulsywne o charakterze nerwicowym wymaga przede wszystkim pomocy psychologicznej i terapeutycznej.

Jedzenie kompulsywne – Pomoc psychologa – Terapia

Zdecydowanie najlepsze efekty są uzyskiwane w przypadku łączenia leczenia farmakologicznego(, jeśli diagnoza tego wymaga) i psychoterapii poznawczo-behawioralnej, ponieważ perspektywa psychologicznych uwarunkowań jest wiodąca w odniesieniu do jedzenia kompulsywnego.

Psychoterapia poznawczo-behawioralna w zaburzeniach odżywiania i jedzenia kompulsywnego:

Psychoterapia wywodząca się z modelu poznawczo-behawioralnego, uważana jest obecnie na całym świecie za bardzo skuteczną formę leczenia różnych zaburzeń i problemów psychicznych. Jest skuteczną formą pomocową w zaburzeniach odżywiania.  Jej skuteczność, jako jednej z nielicznych form psychoterapii, jest dobrze udokumentowana badaniami klinicznymi i publikacjami naukowymi.

• Jest terapią w leczeniu zespołu kompulsywnego jedzenia.
• Może pełnić rolę profilaktyki zdrowia psychicznego i somatycznego, w odniesieniu do chorób cywilizacyjnych, otyłości i w konsekwencji cukrzycy.
• Osobom z problemem otyłości może pomóc w utrzymaniu prozdrowotnego stylu życia.

Jedzenie Kompulsywne, Psychologiczna Koncepcja Poznawczo – Behawioralna

Koncepcja poznawczo-behawioralna nazywana jest nauką oduczania sztywnych i dysfunkcjonalnych sposobów funkcjonowania.  Schematyczny paradygmat teorii pozwala w sposób bardzo przejrzysty na interpretację dysfunkcjonalnych zachowań i emocji, prowadzących do jedzenia kompulsywnego i otyłości. Podstawą tej koncepcji jest zwrócenie uwagi na silne powiązania między myśleniem, emocjami a zachowaniem. Zgodnie z koncepcją poznawczo-behawioralną, oddziaływania terapeutyczne nastawione są na zmianę myślenia (sfera poznawcza) i zmianę zachowania (sfera behawioralna). W odniesieniu do jedzenia kompulsywnego, trening kontrolowania emocjonalnego jedzenia, następuje poprzez zmianę schematów poznawczych i treści automatycznych myśli, a w konsekwencji zmianę kompulsywnych zachowań.

Zastosowanie formy psychoedukacyjnej i dostarczenie wiedzy z zakresu zasad racjonalnego jedzenia, wzmacnia podejmowanie zmian w trakcie procesu psychoterapeutycznego.

Na przykład: faktem jest, że od około 40 lat jemy coraz mniej tzw. kalorii. Normy spożycia energii w ciągu doby są regulowane i dostosowywane do potrzeb aktualnej wiedzy. Wszędzie słyszymy:, kaloryczne potrawy, kaloryczne napoje, rozumiemy, że mają one wpływ na naszą masę ciała, ale nie koniecznie, że kaloria kalorii nierówna.

Z 1 g białka uzyskujemy 4 kcal, 1 g węglowodanów – 4 kcal, 1 g tłuszczu – 9 kcal, 1 g alkoholu – 7 kcal.

Naukowcy podkreślają, że 1 g węglowodanów złożonych mających 4 kcal i 1 g węglowodanów prostych także dających 4 kcal dla organizmu, to nie to samo. Podobnie dzieje się z kaloriami dostarczanymi z różnych tłuszczów roślinnych czy zwierzęcych. Odpowiedni stosunek tych produktów odżywczych jest, jak wskazują badania, niezwykle ważny w zbilansowanej diecie.

Kompleksowy Program Leczenia Jedzenia Kompulsywnego w Centrum Medycznym Salus Pro Domo

 Jedzenie kompulsywne może prowadzić do otyłości i poważnych zaburzeń somatycznych, nasilać czynniki zagrażające zdrowiu psychicznemu, niezależnie od wieku.

Skuteczny sposób poradzenia sobie z problemem powinien zakładać:

1. Diagnoza psychologiczna/psychiatryczna uwarunkowań objawów kompulsywnego jedzenia.
2. W przypadku zdiagnozowania współwystępowania zaburzenia psychicznego, podjęcie zalecanego leczenia farmakologicznego.
3. Podjęcie psychoterapii
4. Zalecana jest również opieka dietetyka, której celem jest zaplanowanie zindywidualizowanego stylu odżywiania i psychoedukacja.
5. Znaczące jest wprowadzenie do stylu funkcjonowania umiejętności metod relaksacyjnych, umiejętności redukcji stresu np. Pilates Terapeutyczny.

Centrum Medyczne Salus Pro Domo w Warszawie swój kompleksowy program leczenia jedzenia kompulsywnego, adresuje do dzieci i młodzieży, osób dorosłych i seniorów.