Neurastenia – co to jest?
Neurastenia należy do zaburzeń nerwicowych. Potocznie bywa określana, jako nerwica neurasteniczna. W obecnych Międzynarodowych Klasyfikacjach Zaburzeń Psychicznych kryteria neurastenii spełniają zaburzenia psychiczne należące do kategorii zaburzeń depresyjnych lub lękowych, bądź jest określana, jako zespół przewlekłego przemęczenia. Neurastenia może przejawiać się w dwóch formach, zależnych od tego czy dominuje poczucie zmęczenia psychicznego czy fizycznego. Diagnostycznymi objawami neurastenii jest męczliwość psychiczna i utrzymujące się poczucie zmęczenia psychicznego, skargi na wzmożone zmęczenie po wysiłku umysłowym lub poczucie zmęczenia fizycznego, osłabienie sprawności fizycznej i wyczerpanie po minimalnym wysiłku.
Cechą charakterystyczną neurastenii jest akcentowanie przez pacjenta skarg na obniżoną sprawność myślenia, efektywność umysłową, trudności z koncentracją, zapamiętywaniem, efektywność zawodową i w wykonywaniu codziennych obowiązków. Neurastenia może objawiać się cielesnym uczuciem osłabienia i wyczerpania fizycznego. Wśród objawów jest również obniżony nastrój.
Formy obrazu klinicznego neurastenii są również określane, jako: neurastenia hiposteniczna i neurastenia hipersteniczna. W formie hipostenicznej dominującymi objawami są niepokój, obniżony nastrój przejawiający się zniechęceniem, poczucie wyczerpania, zmęczenia oraz obniżonej sprawności myślenia, problemami w koncentracji uwagi i z zapamiętywaniem. W postaci hiperstenicznej dominuje napięcie, rozdrażnienie, wybuchy złości, gniewu, nadwrażliwość na bodźce: dźwięk, hałas, światło, które mogą wywoływać odczucie bólu. Występuje poczucie zmęczenia, osłabienia, niepokój, niezadowolenie.
Zazwyczaj przebieg zburzenia jest przewlekły, a na jego wpływ mają zwłaszcza czynniki osobowościowe, temperament, oraz czynniki stresogenne, biologiczne – choroby, intoksykacje.
Osobowość neurasteniczna – cechy osobowości neurastenicznej
Neurastenik ma podwyższoną reaktywność na bodźce. „Wszystko go drażni i denerwuje”, – nadmierny hałas, jaskrawe światło, tłok, głośne zachowania. Reaguje wybuchami złości, gniewu, płaczu. Prezentuje cechy osobowościowe takie jak, niezdecydowanie, nieufność, nieśmiałość, nieustanne niezadowolenie i pesymizm, nadmierny krytycyzm i niezadowolenie ze wszystkiego. Ma nastawienia hipochondryczne, poczucie choroby i niesprawności.
Neurastenia – objawy
Uporczywe skargi na zwiększone zmęczenie po wysiłku umysłowym.
Uporczywe skargi na osłabienie fizyczne i uczucie wyczerpania po minimalnym wysiłku fizycznym.
Bóle mięśniowe
Zawroty głowy, bóle napięciowe
Zaburzenia snu, zaburzone fazy snu lub nadmierna senność(hipersomia). Pacjenci mają poczucie, że w ogóle nie spali.
Drażliwość, rozdrażnienie neurasteniczne.
Niezdolność odprężania się.
Martwienie się pogarszającym się samopoczuciem psychicznym i fizycznym.
Obniżenie nastroju.
Lęk niezbyt nasilony.
Dolegliwości przewodu pokarmowego.
W neurastenii mogą również występować zaburzenia zachowań seksualnych, zaburzenia erekcji u mężczyzn i zahamowania seksualne u kobiet, bolesne miesiączkowanie.
Przyczyny neurastenii
Zespół neurasteniczny, podobnie, jak inne zaburzenia nerwicowe ma podłoże psychogenne. Wyniki badań wskazują, że pacjenci neurasteniczni doświadczają częściej stresów o charakterze psychospołecznym i doświadczali mniej wsparcia społecznego.
Leczenie neurastenii
Leczenie neurastenii powinno być poprzedzone wnikliwym procesem diagnostycznym, od którego zależy postępowanie lecznicze, ponieważ rozpoznany u pacjenta zespół neurasteniczny nie koniecznie musi mieć charakter wyłącznie psychogenny, nerwicowy.
Zespół neurasteniczny może sygnalizować początek różnych zaburzeń i chorób psychicznych, np. być początkiem rozwoju procesu schizofrenicznego lub choroby afektywnej, może również być sygnałem poważnej choroby somatycznej, neurologicznej (guz mózgu, zanik mózgu), urazów mózgu. Objawy neurasteniczne pojawiające się w schorzeniach somatycznych mogą być skutkiem chorób bakteryjnych, wirusowych, wynikiem zatruć. Objawy neurastenii mogą być powodem zespołu przemęczenia i wypalenia zawodowego, ( bywa mylnie potocznie określana, jako choroba zawodowa). Potoczne określenie neurastenia lękowa może sugerować zaburzenia lękowe bądź depresyjne.
Leczenie neurastenii nie odbiega od standardowych sposobów leczenia zaburzeń nerwicowych. Podstawowa formą leczenia jest psychoterapia. W indywidualnych przypadkach zalecane jest również włączenie leczenia farmakologiczne np. przeciwdepresyjnego.
Centrum Medyczne Salus Pro Domo w Warszawie oferuje diagnozę i kompleksowe leczenie zaburzeń neurastenicznych.
